Welke dieren kunnen samengehouden worden?

In Nederland worden allerlei soorten knaagdieren gehouden. Echter worden veel van deze dieren vaak in een impuls aangeschaft om hun schattige uiterlijke en lieve gedragingen. Veel mensen hebben niet de benodigde basiskennis over deze dieren, bijvoorbeeld of ze solitair of in een groep leven. Solitaire dieren komen in het wild alleen met soortgenoten samen om zich voort te planten. Groepsdieren zijn afhankelijk van een groep om te kunnen overleven of hebben gewoon een soortgenoot om zich heen nodig.

Hamsters

Syrische hamsters en Chinese dwerghamsters zijn solitaire knaagdieren. Deze dienen dus altijd alleen gehouden te worden. Russische dwerghamsters, Roborovski dwerghamsters en Campbelli dwerghamsters zijn van nature groepsdieren maar in gevangenschap gaat dit toch vaak niet goed. Bij weinig tot geen ervaring met deze dieren adviseren wij om er slechts een te nemen. Indien je er toch meer dan een dwerghamster wilt, raden wij aan te beginnen met nestgenootjes van hetzelfde geslacht. Houd de dieren goed in de gaten en zorg voor een reservekooi om de dieren te scheiden bij problemen. Het is voor een hamster over het algemeen bijzonder onplezierig om een verblijf te moeten delen met een soortgenoot. Vaak gaan beide bewoners de strijd met elkaar aan tot er eentje overlijdt aan de verwondingen, of de zwakkere brengt zijn leven door in angst en stress. Onderzoeken tonen aan dat wanneer twee hamsters samenleven, de zwakkere aanzienlijk eerder sterft. Dit is te verwijten aan de constante stress die ervaren wordt door de aanwezigheid van de dominantere soortgenoot.

In de natuur leven de mannetjes en vrouwtjes altijd alleen en in de paringstijd komen koppeltjes kort samen. Wanneer deze tijd voorbij is, dan verdrijft het vrouwtje het mannetje meteen. Na de geboorte zorgt de moeder nog vier tot acht werken voor haar nakomelingen. Daarna verdrijft ze ook hen uit haar territorium. De vrouwelijke nakomelingen blijven vaak nog een tijdje samen, maar gaan ook hun eigen weg zodra ze geslachtsrijp zijn.

 

Gerbils

Gerbils zijn geen echte knuffeldieren, ratten zijn hiervoor beter geschikt. Gerbils hebben minstens één soortgenoot nodig. De dieren die solitair gehouden worden verdedigen hun territorium, laat ze daarom altijd in een neutrale omgeving aan elkaar wennen. Kleine schijngevechten komen binnen een groep geregeld voor zonder dat daarbij verwondingen ontstaan. De dieren rennen elkaar hierbij achterna, maken boksbewegingen en springen rond. Dit hoort bij hun natuurlijke gedrag en is dan ook niet erg.

In een bestaande groep kunnen soms welk ineens felle gevechten tussen twee dieren ontstaan. Ze bijten elkaar aan de staart en in de nek en er ontstaan wonden. Rangorde speelt hierbij een rol. Let er daarom op of er grote veranderingen binnen het verblijf spelen. Dit kan ook verschuiven bij overlijden of verzwakken van een dier. Om deze reden dien je bij het schoonmaken een deel van de bodembedekking te laten liggen. De dikstaartgerbil is wel een solitaire soort, hoewel de vrouwtjes in de paartijd wel samen leven.

 

Muizen

Muizen zijn erg sociaal en leven in het wild in een familiegroep met duidelijke rangorde. Een huismuis moet je nooit alleen huisvesten. Ga altijd voor een groep van minstens twee of meer dieren. Kies bij het aanschaffen van muizen het liefst voor een groep muizen uit hetzelfde nest én enkel mannelijke of vrouwelijke muizen. Controleer dit bij de aankoop. Mannelijke muizen vechten onderling wel vaker er een vrouwelijke muis met jongen kan erg agressief zijn naar soortgenoten. Zorg daarom voor voldoende ruimte en voorzie elke muis van een eigen schuil- en nestplek om onderlinge gevechten te voorkomen.
Zet nooit zomaar een nieuw dier in een bestaande groep. Nieuwkomers worden niet makkelijk geaccepteerd. De kennismaking dient geleidelijk te gebeuren en dit kun je doen door de beide kooien naast elkaar te plaatsen zodat ze aan elkaars aanwezigheid kunnen wennen. Het kan ook helpen om een beetje bodembedekking van de bestaande groep in de kooi van de nieuweling te leggen. Je kunt ze ongeveer na een week samen zetten.

 

Ratten

Ratten zijn sociale, slimme knaagdieren die erg tam kunnen worden. Huisvest ratten altijd met soortgenoten. Deze dieren hebben onderling veel interactie nodig. Ratten houden van veel aandacht en zijn nieuwsgierig, daarom is het belangrijk om veel te doen te hebben. Ze slapen en spelen samen en daarnaast worden ze ook door elkaar gewassen. Samen voelen ze zich veiliger en zijn ze beter bestand tegen stress. Het liefst worden ze dan ook in een groepje gehouden van meerdere soortgenoten. Zorg er wel voor da de dieren voldoende ruimte hebben zodat ze elkaar ook uit de weg kunnen gaan.

Zowel groepen van alleen mannen als van alleen vrouwen gaan in het algemeen prima, zeker als ze van jongs af aan al bij elkaar zijn. Als de ratjes volwassen worden, kan er wrijving in de groep ontstaan  om de rangorde. Dit kan zowel bij de mannetjes als vrouwtjes voorkomen en is niet ernstig. Bij mannetjes kan het wel voorkomen dat er één van de dieren erg dominant is en kunnen er wat grotere ruzies ontstaan. In dit geval kan castratie vaak helpen. Het is nodig de dieren uit elkaar te halen als ze elkaar gaan verwonden. Zet geen ongecastreerde mannetjes en vrouwtjes bij elkaar, de kans is groot dat het vrouwtje al snel zwanger is.

 

Chinchillas

Chinchilla's zijn geen grote fan van knuffelen, maar spelen ze liever met elkaar. Chinchilla's zijn groepsdieren dus we adviseren er altijd meerdere tegelijk te houden. Deze dieren hebben minimaal één soortgenoot nodig om zich heen. Gecastreerde mannetjes kunnen goed samen met vrouwtjes, maar je kunt ook kiezen voor een groep van alleen mannetjes of alleen vrouwtjes óf één mannetje met meerdere vrouwtjes. Het beste is om dieren te nemen die samen zijn opgegroeid. Wanneer je twee volwassen chinchilla's bij elkaar wilt zetten zullen deze eerst aan elkaar moeten wennen, wat bij de vrouwtjes vooral lastig kan zijn. Je kunt hiervoor twee kooien gebruiken en ze naast elkaar zetten zodat ze aan elkaars geur kunnen wennen, of een kleinere kooi met de nieuwe chinchilla in de grote kooi zetten. Let er wel op dat de kooien voldoende ruimte hebben voor de chinchilla's om te kunnen bewegen. Blijf er altijd bij als twee chinchilla's aan elkaar moeten wennen.

 

Degoes

Degoes zijn nieuwsgierige, vriendelijke knaagdieren die steeds populairder wordt. Het zijn geen knuffeldieren, maar ze zijn handtam te maken en bijten zelfden. Degoes leven in de natuur in grote groepen, daarom dient u altijd ten minste twee degoes bij elkaar te houden. Ook kun je ervoor kiezen om een groepje degoes te houden. Het is hierbij belangrijk dat je wel voorzichtig te werk gaat; in een kooi kunnen ze niet om elkaar heen en dit kan voor geweld zorgen. Vooral bij geslachtsrijpe mannetjes kan dit een probleem zijn, al helemaal wanneer ze niet samen zijn opgegroeid.  Je kunt ervoor kiezen om mannetjes en vrouwtjes samen te houden, zorg er dan wel voor dat het verblijf erg ruim is en dat er voldoende vrouwtjes zijn. Het beste is dan om één mannetje met één of meerdere vrouwtjes te houden in plaats van meerdere mannetjes en meerdere vrouwtjes bij elkaar. Zet geen broertjes en zusjes bij elkaar, dit kan leiden tot inteelt. Ook zou je de mannetjes kunnen castreren om ongewenste nakomelingen te voorkomen. Voor het introduceren van nieuwe degoes in de groep kun je het beste op neutraal terrein kennis laten maken. Dit verloopt het soepelst wanneer ze nog jong zijn.

 

Konijnen

Konijnen lijden vrijwel altijd als ze alleen gehouden worden. Ze hebben een soortgenoot nodig waarmee ze kunnen knuffelen, spelen en elkaar wassen. Een konijn dat alleen gehouden wordt raakt erg gestrest en kan zich beschadigen en pijn doen. Konijnen zijn prooidieren die normaal gesproken in een groep leven. Soortgenoten zijn belangrijk om elkaar te signaleren wanneer er gevaar is. Dit wordt gedaan door te communiceren met hun oren, lichaamshouding en stampen. Het geeft een konijn dus rust als ze weten dat een ander de wacht houdt.

Het is belangrijk dat je bij het uitzoeken van soortgenoten goed moeten letten op welke je kiest. Het beste kun je een mannetje en een vrouwtje bij elkaar zetten, mits in ieder geval één van de twee gecastreerd of gesteriliseerd is. Twee mannetjes zouden samen kunnen als ze beiden gecastreerd zijn. Als ze niet gecastreerd zijn hebben ze te veel testosteron, wat resulteert in agressief gedrag. Ook gaan twee vrouwtjes geregeld goed samen. Het contact met een soortgenoot heeft een konijn echt nodig en mensen zijn hier geen vervanging voor.

 

Cavia's

Cavia's moeten samenleven met een soortgenoot. Het is hierbij wel belangrijk om goed te letten op de geslachten. In tegenstelling tot konijnen kunnen twee mannelijke cavia's redelijk goed overweg. Toch is de beste combinatie is een gecastreerd mannetje met een vrouwtje. Dit gaat in zo'n 95% van de gevallen goed. Ook gaan twee vrouwtjes samen vaak goed. Twee mannetjes gaat in de helft van de gevallen goed. Bij meer dan twee cavia's wordt geadviseerd om maximaal één gecastreerd mannetje op de groep te zetten. Gemiddeld duurt het een tot twee weken voor de cavia's volledig aan elkaar gewend zijn.

 

Konijnen en cavia's samen

Konijnen en cavia's zijn beide zoogdieren en vinden veel mensen dat ze wel iets weg hebben van elkaar. Echter is dit zeker niet het geval. Ze spreken niet dezelfde taal en hebben allebei hun eigen, specifieke behoeften. Zo wil een cavia niet knuffelen, piept hij en heeft hij aanspraak nodig van een andere cavia en heeft een konijn een ander konijn nodig voor het schoonmaken van zijn vacht en met hem knuffelt. Wanneer je een cavia met een konijn in hetzelfde verblijf zet, geeft dat constante stress voor beide diertjes. De cavia is vaak kleiner, waardoor het konijn gaat overheersen. Ook al lijkt het vaak alsof ze goed overweg kunnen samen, beiden hebben andere behoeftes en spreken een andere taal, wat frustrerend is en veel stress kan opleveren.